De Niers is een zijarm van de Maas. Hij ontspringt in Kuckum bij Erkelenz om na 117,6 km bij Gennep uit te monden in de Maas. Het stroomgebied beslaat 1380,63 vierkante kilometer. Hier wonen 735.000 mensen.
De Niers wordt voor het eerst genoemd in een geschrift uit de 1-4e eeuw. Tot op de dag van vandaag leeft men van en met deze rivier en dat heeft blijvende sporen achtergelaten.
Sinds de 13e eeuw werd de tot dan toe kronkelende Niers beetje bij beetje recht gemaakt, om zo valhoogte voor molens te winnen. Tot het eind van de 19e eeuw werden aan de Niers in totaal 52 molens gebouwd. Door de ontwikkeling van de industrie, met name van de textielsector en de daarmee gepaard gaande snelle bevolkingsgroei, ontstonden er problemen met de afwatering en modder. Omdat er toen nog geen zuiveringsinstallaties bestonden, werd de Niers meer en meer een riool.
De situatie verbeterde pas toen de steden en gemeenten zich hiervoor actief gingen inzetten en in 1927 het Niersverband opgericht werd. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd men zich langzaam maar zeker bewust van de ecologische samenhang in het Niersgebied. De eerste stappen naar een omdenken werden gezet. Met het ‘Niersauen-Konzept’ in de jaren negentig werd de basis gelegd voor een gefaseerde renaturering van de Niers.
Vandaag de dag is het concept met inachtneming van de Europese Kaderrichtlijn Water aangevuld en uitgebreid tot een Masterplan Niersgebied.
In samenwerking met AVG Baustoffe Goch en AVG Transport heeft het Niersverband sinds 2014 al een paar delen van de Niers gerenatureerd:
Binnenfeld
Onder de projectnaam Binnenfeld werd de Niers rondom het monumentale herenhuis Gesselen in Kevelaer-Wetten over een lengte van tegenwoordig 1.060 meter gerenatureerd.
Hiervoor moest 75.000 m3 grond worden verzet. Alleen al het Niersverband laadde meer dan 110.000 ton grond in de voertuigen van AVG Transport. Met per dag wel 15 vrachtwagens die af en aan reden, werd de grond naar AVG Baustoffe Goch gebracht. Ter bescherming van de diersoorten mochten de werkzaamheden alleen plaatsvinden tussen 1 augustus en 31 januari. In de winter van 2014 / 2015 werden er alvast voorbereidende werkzaamheden verricht. De eigenlijke werkzaamheden begonnen in september 2015. Als gevolg van het slechte weer in de tweede helft van 2015 konden de werkzaamheden niet in januari 2016 worden afgerond. Vanaf augustus 2016 werden de resterende werkzaamheden uitgevoerd. Deze werden in februari 2017 afgerond.
Kessel
Vlakbij Kessel bij Goch wordt de Niers momenteel (herfst/winter 2018-2019) in twee delen gerenatureerd.
Naast de verlenging en verbreding van de rivier wordt de rivier voorzien van zogeheten structuurelementen, bijvoorbeeld dikke takken en boomstammen, om te zorgen voor een dynamische ontwikkeling van het water en de
rivierbedding. Er ontstaan zijarmen, oude armen, vlakke en steile oevers, rustzones voor dieren en planten en ondiepe en diepere gedeelten.
De wegen rondom de rivier zijn zo aangelegd dat de inwoners kennis kunnen maken met de ‘nieuwe’ Niers. Het centrale deel blijft toegankelijk voor roeiboten. In de zijarmen zullen echter ook delen onbereikbaar zijn. Hier mag de natuur zijn gang gaan.
De werkzaamheden aan het eerste deel werden eind juni 2018 afgerond. Op het ca. 29 ha. grote terrein ‘Kranenburger Str. West’ werd de Niers 300 meter verlengd en werd hier 250 meter extra zijarmen aangelegd. Hiervoor werd door het Niersverband ca. 30.000 m³ grond verzet. 60.000 ton hiervan transporteerde AVG met eigen graafmachine en eigen personeel naar AVG Baustoffe Goch. Tijdens de werkzaamheden kon er circa 25.000 m³ extra overloopgebied voor eventueel hoogwater worden gecreëerd.
Foto: Het eerste deel “Kranenburger Str. West” vanuit de lucht.
Foto: Onlangs werden de werkzaamheden aan het tweede deel ‘Kranenburger Str. Ost’ afgerond. De taken van AVG waren dezelfde als bij het eerste gedeelte.
Foto: Momenteel wordt het derde deel ‘Romberg Ost’ onder handen genomen.
Hoe de natuur zich herstelt
In de afgelopen 150 jaar beïnvloedden de dramatische veranderingen in de waterkwaliteit van de Niers het leven in het water. Door de toenemende industrialisering en de stijgende toevoer van ongezuiverd afvalwater werd de Niers al omstreeks 1900 beschouwd als ‘biologisch dood’. Intensieve uitbreiding en modernisering van de zuiveringsinstallaties leiden vooral sinds het begin van de jaren tachtig tot een permanente en duidelijke verbetering van de waterkwaliteit. Door deze positieve ontwikkeling is de Niers weer een biotoop voor diverse planten en dieren geworden.
Bronvermelding: www.niersverband.de/gewaesser/die-niers – teksten, historische foto’s, panoramafoto, kaart van Kessel en insectentabel. Reinhold Pancherz – foto’s bouwwerkzaamheden Kessel.
Niersgebied, Duitsland
AVG Baustoffe en AVG Transport
Niersverband
2014 – 2019