Er zijn in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog circa 6500 militaire vliegtuigen neergekomen, zowel op het land als in het water. Het gaat hier om zowel geallieerde als Duitse toestellen. Veruit de meeste vliegtuigwrakken zijn in de loop der tijd geborgen, maar bij ongeveer 500 crashlocaties in Nederland is dat niet het geval. Bij veel van de crashlocaties in Nederland zijn lokale oorlogsmonumenten ontstaan. Kort geleden kwam één van onze AVG-historici een dergelijk monument tegen. Het betrof een herdenkingsplek voor een Avro Lancaster III van het 12e Squadron in Asten.
Op 27 april 1944 stortte de Avro Lancaster III van het 12e Squadron neer bij De Berken (Asten-Someren). Hierbij kwam de volledige bemanning van de geallieerde bommenwerper om het leven. Kort daarvoor had er een luchtgevecht plaatsgevonden tussen de bommenwerper en een Duitse Messerschmitt. Met boordwapens probeerden de Duitsers de Lancaster neer te schieten. Beide toestellen moesten het ontgelden tijdens dit gevecht. De Messerschmitt raakte in botsing met de Lancaster, waardoor beide vliegtuigen neerstortten. Het Duitse toestel kwam neer op de Rulse Heide in Heeze, het geallieerde toestel in De Berken.
Bij historisch onderzoek naar mogelijk aan te treffen ontplofbare oorlogsresten is het van belang om te weten of een dergelijke crash, zoals die hierboven beschreven staat, heeft plaatsgevonden in het onderzoeksgebied. De mogelijkheid bestaat namelijk dat de bodem in en rondom de crashlocatie nog bommenlast en boordwapenmunitie bevat. Om die reden gaan onze historici altijd na wat de explosieve lading aan boord van het vliegtuig was ten tijde van de crash.
In het geval van de Avro Lancaster III van het 12e Squadron was er tijdens de crash geen bommenlast meer aanwezig. Het vliegtuig maakte deel uit van een luchtvloot die op 26 april 1944 een bomaanval op Essen had uitgevoerd. De luchtvloot, bestaande uit 342 Lancasters en 133 Halifaxes, was vanuit Engeland vertrokken met ondersteuning van 18 Mosquito jachtvliegtuigen. Het hoofddoel was het bombarderen van de Kruppfabrieken. Deze geallieerde aanval verliep succesvol. Op de terugweg zijn echter zeven vliegtuigen neergehaald, waardoor zij niet huiswaarts konden keren.
Eenzelfde verhaal, maar waar het betreffende neergekomen vliegtuig wel bommen aan boord had, vinden we in De Deiler bij Grevenbicht. Daar werd na een aanval op Keulen een Vickers Wellington IC van het 57e Squadron van het Bomber Command op 15 oktober 1941 neergehaald door een Duitse nachtjager. AVG Explosieven Opsporing Nederland heeft in 2016 in het kader van een historisch onderzoek de betreffende vliegtuigcrash onderzocht. Het bleek hier al snel te gaan om een niet volledig geruimd toestel. Om de crash exact in kaart te kunnen brengen, heeft AVG gesproken met een ooggetuige. Uit de ooggetuigenverklaring bleek dat er na de crash overal vliegtuigboordwapenmunitie lag. De locatie werd daarmee ‘verdacht’ verklaard.
In 2016 is op basis van het historisch onderzoek van AVG Explosieven Opsporing Nederland een vliegtuigberging gestart, onder leiding van de bergingsofficier van de luchtmacht. Bij het bergen zijn naast vliegtuigwrakdelen en een kleine hoeveelheid stoffelijke resten, ook patronen van het kaliber .303 en restanten van 500 en 1000 LB afwerpmunitie aangetroffen. Met zo’n ervaring op zak houden de historici van AVG niet voor niets hun ogen wijd open voor vliegtuigcrashes in en/of nabij de onderzoeksgebieden van onze opdrachtgevers. Ook in de toekomst wil AVG Explosieven Opsporing Nederland (toekomstige) opdrachtgevers graag bij staan bij het doen van onderzoek naar vermoedelijke crashlocaties.
Foto: Jur Meeuws
Meer informatie? Neem gerust contact met ons op.
UITVOERING
AVG Explosieven Opsporing Nederland
JAAR
2022