Ongewenste oorlogserfenis voor Heijen

Hoewel de Tweede Wereldoorlog inmiddels al 83 jaar voorbij is, komen wij met onze werkzaamheden nog dagelijks in aanraking met sporen en resten die dateren uit deze tijd. Voor ons een reden om even extra stil te staan bij de gebeurtenissen die plaatsvonden rondom Heijen, het dorp in de gemeente Gennep waar AVG al jaren gevestigd is.

Op 10 mei 1940 vond de Duitse inval in Nederland plaats en nog diezelfde dag staken vijandelijke militairen de Maas over. Een dag later werd er een pontonbrug over deze rivier gelegd. Hoewel door Nederlandse officieren nog verzocht werd om een luchtaanval op deze waterovergang uit te voeren, kwam er geen bombardement.

Vliegtuigcrashes en bombardementen
In Heijen zijn in de Tweede Wereldoorlog verschillende vliegtuigen neergestort. Bijvoorbeeld omdat zij werden geraakt door Duits luchtafweergeschut (Flak) of een nachtjager. In de nacht van 20 op 21 december 1942 stortte er bij villa ‘Helios’ in Heijen een Wellington bommenwerper van No. 156 Squadron neer. Dit toestel nam deel aan een aanvalsmissie op Duisburg, maar het keerde net als elf andere toestellen niet terug.

Reinhold Knacke schoot de bommenwerper met zijn Messerschmitt neer, waarna deze naar beneden stortte. De Wellington brandde totaal uit en meerdere bemanningsleden overleefden deze vlammenzee niet. Zij liggen tegenwoordig begraven op de militaire begraafplaats Jonkerbos in Nijmegen. Het zou nog verschillende jaren duren voordat er opnieuw vliegtuigcrashes in Heijen plaatsvonden. Drie andere toestellen kwamen neer in september 1944: een Amerikaanse P-51 (Nieuw Erf), een Duitse Bf 109 (Einde Heesweg) en een Britse Typhoon (Diekendaal).

Frontperiode
In oktober 1944 was het merendeel van de inwoners uit Heijen geëvacueerd. In februari 1945 werd het dorp bevrijd tijdens operatie Veritable. Het doel van de ‘slag om het Reichswald’ was om door middel van een tangbeweging het gebied tussen de Roer en de Rijn te bevrijden.

Op 12 februari 1945 stuitten Britse militairen van de 5th Black Watch op hevig verzet van Duitse militairen. Zij namen vanuit onder andere huizen en schuttersputjes aan de Rijksweg te Heijen hun tegenstanders onder vuur. Een Duitse mitrailleur die in de Heijense kerk stond te ratelen, werd onschadelijk gemaakt. Ook bij Huize Heijen waren gevechten, waardoor er hier grote schade ontstond. De Duitsers maakten bij een tegenaanval gebruik van gemechaniseerd geschut, maar het mocht niet baten. Op 14 februari 1945 werd Heijen bevrijd, de Duitse bezetter was teruggedrongen richting Afferden.

Noodlottige ontploffing
De Tweede Wereldoorlog zorgde voor een ongewenste oorlogserfenis in Heijen in de vorm van achtergebleven explosieven. Ongeveer 10% van de munitie was blindganger, een deel daarvan ligt tot de dag van vandaag nog in de Nederlandse bodem.

In 1980 berichtte het Limburgsch dagblad over een tragisch ongeval. Een jonge man was bij de Maas te Heijen om het leven gekomen door een granaatontploffing. Hij had een kokervormig voorwerp uit een berg zand gehaald die op de Maasoever lag. Vervolgens liep hij met het object naar het water om het schoon te spoelen, waarna een ontploffing hem op slag doodde. De politie sloot niet uit dat het hier om een brisantgranaat ging.

Dit voorbeeld laat zien dat explosieven uit de Tweede Wereldoorlog tot op de dag van vandaag een gevaar vormen. AVG Explosieven Opsporing Nederland draagt eraan bij dat Nederland iedere dag een stukje veiliger wordt, middels vooronderzoeken en de opsporing van explosieven. Ook in Heijen en omgeving heeft AVG Explosieven Opsporing Nederland diverse projecten uitgevoerd waarbij ontplofbare oorlogsresten zijn aangetroffen.