Een historische beleving in Breskens
Door Gijs den Braven, historicus bij AVG Explosieven Opsoring Nederland
Afgelopen juli zat ik tijdens mijn vakantie op het vakantiepark Roompot Zeebad in Breskens lekker een biertje te nuttigen in de zon op het terras. Terwijl ik zat te genieten van mijn welverdiende vakantie dacht ik even terug aan de luchtfoto’s die ik de week voor mijn vakantie had gevonden. Sinds ik bij AVG ben gaan werken heb ik er een gewoonte van gemaakt om vóór een vakantie of weekend weg altijd even te kijken wat er zich in de buurt van de vakantiebestemming tijdens de Tweede Wereldoorlog allemaal heeft afgespeeld.
Wat bleek… Breskens, en met name de locatie van het vakantiepark waar ik naartoe zou gaan, bleek behoorlijk onder de oorlog geleden te hebben. Door de vele bombardementen die de geallieerden hadden uitgevoerd gedurende de bevrijdingsperiode was het Fort Frederik Hendrik in 1945 verworden tot één grote gatenkaas van bomkraters. Nu, 75 jaar later, zijn nagenoeg alle sporen gewist van de enorme ravage die hier door de vele bombardementen werd veroorzaakt. Op een enkele Duitse stelling na, die helaas gesloten is voor publiek, herinneren alleen de monumenten op de dijk langs het strand nog aan de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog.
Achteraf is het toch een raar idee, als je de luchtfoto’s bekijkt, dat er in de bodem onder het vakantiepark op grote diepte misschien nog wel blindgangers aanwezig zijn. Als je bedenkt dat voor iedere acht tot tien kraters er één bom niet af ging, dan is het gezien de hoeveelheid kraters niet verbazingwekkend dat de omgeving van het fort naast de vakantiegangers, ook door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) vaak is (en nog altijd wordt) bezocht. Zij rukten de afgelopen decennia tientallen, zo niet honderden keren uit naar de omgeving van Breskens om explosieven op te ruimen. Wanneer de kranten uit de jaren ’90 er op na worden geslagen dan valt al snel op hoe vaak de EOD in dit gebied actief is geweest. Steeds opnieuw moesten bewoners van omliggende woningen geëvacueerd worden. In 1998 was dit al vijf keer voorgekomen. Toen werden de laatste twee bommen van een totaal van zeventien bommen van 500 of 1000 pond onschadelijk gemaakt. Al deze bommen werden aangetroffen tijdens het aanleggen van het vakantiedorp de Scheldeveste.
Dat zijn toch wel de momentjes waarop je je beseft hoe onwerkelijk het eigenlijk is dat nog niet zo lang geleden de realiteit van oorlog ook in Nederland aan de orde van de dag was. Met een dergelijke reality check word je als historicus in de explosievenbranche toch wel regelmatig geconfronteerd en soms heb je die ook wel nodig. Voor mensen die niet in onze branche werkzaam zijn (zoals mijn reisgenoten) is het logischerwijs bijna onvoorstelbaar dat zich zo’n drama op de locatie van hun vakantiebestemming heeft afgespeeld. Maar het is wel goed om daar soms eens bij stil te staan. Al gebied eerlijkheid het mij ook om te zeggen dat het biertje op dat moment in het avondzonnetje er niet minder lekker om heeft
gesmaakt.